Đồng bào Mông tại xã Bản Mù huyện Trạm Tấu, Yên Bái làm đất, cấy vụ Đông Xuân. (Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN)Theo phản ánh của nhiều du khách từng tới các tỉnh Tây Bắc, các hình thức du lịch tại các bản làng, du lịch sinh thái hay ghé thăm các khu di tích lịch sử đều có các sản phẩm du lịch tương đối giống nhau. Điều đó không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý du khách mà còn khiến tính đa dạng văn hóa ở Tây Bắc bị mờ nhạt.
Năm Du lịch quốc gia Lào Cai Tây Bắc 2017, với tư cách là chủ nhà, Lào Cai đã cùng 8 tỉnh Tây Bắc tập trung khai thác những tiềm năng du lịch sẵn có bằng cách phát huy các sản phẩm đặc thù, giúp các địa phương tạo dựng được thương hiệu "Sắc màu Tây Bắc."
Những cung đường di sản
Nhắc tới Tây Bắc không thể không nói tới ruộng bậc thang - một sản phẩm canh tác nông nghiệp của đồng bào dân tộc thiểu số. Ruộng bậc thang là biểu tượng cho vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và trí óc sáng tạo cùng đôi bàn tay lao động cần cù của đồng bào dân tộc địa phương. Diện tích ruộng bậc thang ở vùng Tây Bắc có gần chục nghìn ha, trong đó ba địa danh có diện tích lớn nhất là huyện Mù Cang Chải (Yên Bái) với gần 2.200 ha, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) với gần 765 ha và Sa Pa, Bát Xát (Lào Cai) với gần 1.000ha. Ba địa danh này được Nhà nước công nhận là Danh thắng cấp quốc gia, là những cung đường di sản mang nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử, xã hội, khoa học của các tộc người Tây Bắc.
Ông Giàng A Tông, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Mù Cang Chải, người sinh ra và lớn lên trên lưng dãy núi Khau Phạ tự hào về danh thắng quê hương: "Từ đời cha ông chúng tôi, ruộng bậc thang đã mang lại nguồn sống. Các thế hệ người Mông nối tiếp nhau không ngừng bồi đắp thêm những nấc ruộng mới. Năm 2007, khi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận ruộng bậc thang Mù Cang Chải là Danh thắng cấp quốc gia, những cánh đồng của người dân trở thành tài sản chung được gìn giữ."
Không chỉ tạo ra thóc lúa, ruộng bậc thang còn là bản sắc của người Mông địa phương. Những thửa ruộng bậc thang nằm trên địa bàn ba xã Chế Cu Nha, La Pán Tẩn và Dế Xu Phình đang là địa điểm thu hút du khách lên chiêm ngưỡng sự kỳ vĩ vào mùa nước đổ và mùa lúa chín.
Hằng năm, huyện Mù Cang Chải tổ Lễ hội ruộng bậc thang vào đúng mùa gặt để quảng bá du lịch.
“Lễ hội ruộng bậc thang thực chất là lễ hội tôn vinh những cư dân đã đổ mồ hôi, nước mắt, thậm chí cả máu, để tạo nên những nấc thang hạnh phúc, ấm no cho mảnh đất vùng cao này," ông Giàng A Tông tự hào.
Khác với Mù Cang Chải (Yên Bái) hay Y Tý (Lào Cai), ruộng bậc thang ở huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) dường như có độ cao hơn, dốc hơn, chênh vênh hơn. Chính điều này đã làm cho cảnh sắc của ruộng bậc thang Hoàng Su Phì càng thêm hùng vĩ. Những bờ ruộng cao, thẳng đứng như những tác phẩm điêu khắc được con người gọt dũa công phu.
Ruộng bậc thang ở huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang) nằm trên địa bàn 6 xã gồm: Bản Luốc, Sán Sả Hồ, Bản Phùng, Hồ Thầu, Nậm Ty và Thông Nguyên. Đây là những xã có danh lam thắng cảnh ruộng bậc thang tiêu biểu, được đánh giá vào loại đẹp nhất Việt Nam với lịch sử hàng trăm năm được sáng tạo bởi đôi bàn tay khéo léo, cần mẫn của đồng bào dân tộc Dao Đỏ, Nùng, La Chí. Vì vậy, 760ha trong tổng số hơn 3.000ha diện tích ruộng bậc thang của Hoàng Su Phì đã được công nhận là Danh thắng cấp quốc gia.
Lào Cai không chỉ sở hữu một trong 7 ruộng bậc thang kỳ vĩ nhất trên thế giới tại Sa Pa do Tạp chí Du lịch Travel and Leisure của Mỹ bình chọn mà địa phương này còn có một công trình “sáng tạo vĩ đại” của dân tộc Mông và Hà Nhì nơi biên cương Tổ quốc, được công nhận là danh lam thắng cảnh ruộng bậc thang quốc gia. Đó là Khu danh thắng ruộng bậc thang thung lũng Thề Pả có diện tích khoảng 233,1ha, nằm trên địa phận hai xã Y Tý và Ngải Thầu.
Theo ông Dương Tuấn Nghĩa, Trưởng Phòng Di sản văn hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lào Cai, ruộng bậc thang Y Tý, Ngải Thầu được xếp hạng đã tạo ra thương hiệu, thuận lợi cho việc quy hoạch phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng của khu vực vùng cao Bát Xát.
Khách du lịch đến tham quan, ngắm cảnh đẹp của các thửa ruộng bậc thang là đến trải nghiệm, khám phá các bản làng truyền thống của người Mông, người Hà Nhì đã có từ hàng trăm năm nay.
Sắc hoa 4 mùa Tây Bắc
Ở Tây Bắc, phần lớn đồng bào các dân tộc dường như không tính thời gian theo tuần theo tháng mà theo mùa hoa. Hết mùa này sang mùa khác, hàng nghìn sắc hoa e ấp quyến rũ du khách đến Tây Bắc. Mùa Xuân, nếu có một chuyến du lịch Tây Bắc từ Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang..., du khách sẽ như được ở trong một tấm thảm hồng mềm mại sắc hoa đào. Vẻ đẹp hoang sơ nhưng không kém phần lãng mạn trong sắc đào hồng chính là điều lôi cuốn bước chân du lách đến với Tây Bắc trong mùa Xuân nhiều hơn. Không chỉ có đào, tháng 3 cũng chính là thời gian nở rộ của loài hoa ban trắng nức tiếng khắp Tây Bắc.
Đến thị trấn Mộc Châu (Sơn La) và tỉnh Điện Biên..., nơi nào cũng thấy hoa ban trắng trời, trắng đất.
Trong tháng 3/2017, tỉnh Điện Biên đã tổ chức Lễ hội Hoa ban, thu hút hàng ngàn du khách đến chiêm ngưỡng vẻ đẹp thanh tân, hồn nhiên của đóa hoa núi rừng.
“Bồng bềnh mây trôi/Gió quất ngang trời/Sắc quyên vời vợi…", những câu hát về loài hoa dại mà sang trọng giữa núi rừng đại ngàn Tây Bắc, đặc biệt là ở vườn quốc gia Hoàng Liên Sơn - nơi được mệnh danh là “vương quốc hoa đỗ quyên” khiến người nghe phần nào thấy được vẻ đẹp của loài hoa này.
Hoa đỗ quyên nở vào đầu mùa Hè, khoảng tháng Tư khi tiết trời khô ráo, thuận tiện cho chuyến du lịch Tây Bắc. Loài hoa này có vẻ đẹp rực rỡ với bông lớn, màu sắc nổi bật và đa dạng như đỏ, hồng, vàng, trắng...
"Lễ hội Hoa đỗ quyên" được tổ chức vào cuối tháng 4/2017 tại Sa Pa, Lào Cai đã thu hút hàng ngàn lượt khách tới chiêm ngưỡng, tham quan. Chính những bông hoa rực rỡ ấy góp phần làm cho du khách, người leo núi thêm động lực chinh phục đỉnh cao, thêm cảm xúc dạt dào suốt hành trình leo các ngọn núi Fanxipang, Bạch Mộc Lương Tử, Lảo Thẩn (Lào Cai), Pu Si Lung, Pu Ta Leng, Chung Nghía Vũ... (Lai Châu), Chiêu Lầu Thi (Hà Giang), những đỉnh núi nằm trên dãy Hoàng Liên Sơn, thuộc tốp 10 đỉnh núi cao nhất Đông Đương và Việt Nam. Đây cũng là một sản phẩm du lịch Tây Bắc dành cho khách du lịch mạo hiểm muốn khám phá, chinh phục những đỉnh núi cao của Việt Nam và Đông Dương.
Mùa tam giác mạch ở Hà Giang kéo dài từ đầu tháng 10 đến hết tháng 12. Tam giác mạch trải dài những cung đường đèo làm say mê du khách. Đây là loại hoa đặc trưng của xứ đá tai mèo, là hình ảnh thu hút lượng lớn khách du lịch đến với cao nguyên hằng năm. Thêm nữa, khi trời bắt đầu lập Đông giá rét, vạn vật dường như bắt đầu vào cữ “ngủ Đông”, những chuyến du lịch Tây Bắc của nhiều công ty vẫn tấp nập diễn ra, "dân phượt" bắt đầu cho một tour du lịch mùa hoa mới ở vùng cao này. Mùa hoa mới ấy chính là mùa hoa cải vàng.
Không khó để có một chuyến "phượt" giữa mùa vàng hoa cải miền Tây Bắc. Chỉ cần dừng chân nơi bến xe hay ga tàu, rong ruổi trên chiếc xe máy, trong tay chiếc máy ảnh là du khách có thể thả hồn cùng núi rừng và mùa hoa cải.
Hoa cải dầu trên những cánh đồng ruộng bậc thang tại xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải, Yên Bái. (Ảnh: Thế Duyệt/TTXVN)Năm 2016, khách du lịch đến 8 tỉnh Tây Bắc đạt gần 18 triệu lượt, tăng 11,8% so với năm 2015; khách du lịch lưu trú trên 6,4 triệu lượt, trong đó khách quốc tế trên 1,2 triệu lượt, tăng 11,5% so với năm 2015.
Bốn tháng đầu năm 2017, riêng Lào Cai đã đón 1,7 triệu lượt khách, bằng 60% kế hoạch năm, các tỉnh còn lại đều có mức tăng trưởng tốt so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, số lượng khách du lịch đến Tây Bắc những năm qua chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng lượng khách du lịch của cả nước và phân bổ không đều giữa các địa phương.
Năm 2017, " Sắc màu Tây Bắc" được chọn là chủ đề chính của Năm Du lịch quốc gia. Điều này là hoàn toàn hợp lý bởi tiềm năng du lịch của Tây Bắc không chỉ phong phú đa dạng, giàu bản sắc mà còn vô cùng độc đáo.
Ngoài những thửa ruộng bậc thang đẹp như tranh vẽ, khí hậu trong lành mát mẻ, hệ động thực vật phong phú, vùng đất này còn sở hữu nhiều di sản, di tích lịch sử độc đáo như: Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang); Khu di tích lịch sử Đền Hùng (Phú Thọ) với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được Tổ chức Giáo dục Khoa học Văn hóa Liên hợp quốc công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; hệ thống đền chùa dọc sông Hồng, sông Đà cùng những bản sắc văn hóa độc đáo của cộng đồng các dân tộc thiểu số ở các địa phương...
Tất cả điều đó sẽ tạo ra những sắc thái riêng để du lịch Tây Bắc tiếp tục "cất cánh," góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội khu vực và bảo tồn được những giá trị văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc Tây Bắc./.
