Chiều 10/7, tại Hà Nội, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam khai mạc trưng bày ảnh “Tây Nguyên những năm 50 của thế kỷ XX” để tri ân tác giả người Pháp Jean - Marie Duchange và chia sẻ giá trị nghệ thuật, khoa học của bộ ảnh với công chúng.
Đây là bộ ảnh dân tộc học gồm 200 bức ảnh về các tộc người bản địa với tập quán cư trú đặc trưng ở Tây Nguyên. Trong số này có 34 bức ảnh khổ lớn, hình vuông in tại Pháp trên chất liệu trong suốt, cho phép người xem chiêm ngưỡng hình ảnh từ 2 mặt.
Các tác phẩm tuyệt vời này được bài trí sống động trong không gian rộng mở tạo cảm giác thân hiện với người xem, sự gần gũi với đời sống dân dã thời bấy giờ. Mặt khác, toàn bộ 200 bức ảnh được xếp đặt thành một bức khảm nhằm giúp công chúng có cái nhìn toàn cảnh. Các bức ảnh cũng được dựng thành một video clip tạo điều kiện cho công chúng thưởng ngoạn bộ sưu tập dưới nhiều hình thức.
Giám đốc Bảo tàng Võ Quang Trọng nhấn mạnh: Qua những bức ảnh của Jean - Marie Duchange, công chúng có thêm nhiều cảm xúc thú vị về con người, văn hóa của vùng đất Tây Nguyên.
Một công cụ “tác nghiệp” của Jean - Marie Duchange là chiếc máy ảnh Rolleifex cũng có mặt trong phòng trưng bày. Một “buồng tối” - tiền thân của máy ảnh ngày nay được tái dựng ở trung tâm của phòng trưng bày dành tặng cho công chúng những khám phá thú vị về kỹ thuật hình ảnh.
Hơn 60 năm đã qua, những bức ảnh của Jean - Marie Duchange vẫn gây được ấn tượng mạnh về chân dung sống động của các cụ ông, cụ bà, bé trai, bé gái, thanh niên, thiếu nữ… trong trang phục hết sức độc đáo ở Tây Nguyên giữa thế kỷ XX mà nay hầu như không còn tồn tại. Nhiều bức ảnh đã tái hiện phương thức vận chuyển bằng voi, các hoạt động thường ngày như làm rẫy, giã gạo, dệt vải, cán bông…, hoạt động nghi lễ như tang ma, đâm trâu, cầu mùa. Đặc biệt là các kiến trúc tạo nên bản sắc Tây Nguyên như nhà dài, nhà rông, kho thóc, chòi rẫy, nhà mồ cũng hiện lên một cách tỷ mỷ qua ống kính của Jean - Marie Duchange.
Jean - Marie Duchange chụp những bức ảnh này vào những năm 1952 - 1955 với các loại máy ảnh tiên tiến thời bấy giờ như Rolleiflex và Samflex để chụp phim âm bản. Jean - Marie Duchange đã từng bộc bạch, ông không phải là nhà dân tộc học, cũng không phải là nhiếp ảnh gia nhưng với cảnh đẹp và con người ở vùng đất này đã khiến ông cầm máy để ghi lại.
Ông và gia đình đã bảo quản rất cẩn thận bộ sưu tập, đến nay các hình ảnh vẫn có chất lượng rất tốt. Con gái và cháu ngoại của Ông đã tặng một phần phim âm bản cho Bảo tàng Quai Branly (Pháp) và một phần cho Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.
Trưng bày dự kiến kéo dài trong 6 tháng, đến hết ngày 10/1/2015. Sau đó, bộ ảnh sẽ được giới thiệu tại Tây Nguyên./.
