Cuộc điều tra nhằm làm sáng tỏ cái chết của Pablo Neruda được thực hiện từ cáchđây 2 năm theo yêu cầu của Đảng Cộng sản Chile và sau khi cựu thư ký kiêm tài xếcủa nhà thơ cộng sản này, Manuel Araya, cho biết có khả năng ông Neruda bị đầuđộc.
Ông Mario Carroza, thẩm phán thụ lý vụ án, ngày 4/3 xác nhận thông tin về việckhai quật và cho biết nó sẽ được thực hiện trong 15 ngày đầu tháng Tư tại bờbiển miền Trung của Chile, nơi nhà thơ được chôn cất bên cạnh người vợ thứ bacủa ông, bà Matilde Urrutia, và cũng là nơi ông đã cho ra đời một số trong nhữngbài thơ sonnet nổi tiếng nhất.
Ông Carroza cho biết quyết định khai quật mộ được ông đưa ra sau khi nhận đượcmột báo cáo thuận lợi từ Cơ quan pháp y mặc dù nhà thơ đã qua đời cách đây gần40 năm, vào ngày 23/9/1973.
Ông cũng cho hay tham gia cuộc khai quật này vẫn là các chuyên gia pháp y trướcđó đã khám nghiệm hài cốt của Tổng thống Salvador Allende, người đã bị tướngPinochet lật đổ trong vụ đảo chính đẫm máu trên. Ông không loại trừ việc một sốchuyên gia nước ngoài cũng được mời tham gia.
Trong cương vị người làm chứng, ông Manuel Araya, người một thời gian dài vừalàm thư ký đồng thời là tài xế cho nhà thơ, cho biết Pablo Neruda bị nhân viêncủa chế độ độc tài Pinochet thâm nhập vào bệnh viện Santa María ở thủ đôSantiago và tiêm thuốc độc. Khi đó, nhà thơ tới đây không phải để chữa bệnh(Neruda bị ung thư tiền liệt tuyến) mà là để tìm kiếm nơi ẩn trú an toàn chomình sau vụ đảo chính do Pinochet cầm đầu.
Ước tính trong thời kỳ Pinochet nắm quyền (1973-1990), hơn 3.000 người Chile đãbị hành quyết, trong đó có nhiều người vẫn bị mất tích, và khoảng 35.000 ngườikhác bị tra tấn.
Trong số những người bị thủ tiêu có Víctor Jara - một trong những nhạc sỹ, casỹ, nhà giáo, đạo diễn sân khấu và nhà thơ nổi tiếng đồng thời là biểu tượng củacuộc đấu tranh vì sự công bằng xã hội tại Chile.
Gần 4 thập kỷ sau vụ ông bị sát hại, mới đây ngành tư pháp Chile mới khởi tố mộtnhóm cựu sỹ quan bị cáo buộc là thủ phạm và đồng lõa gây ra tội ác này.
Hiện tại ngành tư pháp Chile cũng đang điều tra làm rõ cái chết của cựu Tổngthống Eduardo Frei Montalva. Theo thông báo chính thức, chính trị gia này quađời sau cuộc phẫu thuật thoát vị, tuy nhiên sau đó đã xuất hiện cáo buộc về việcông bị chế độ độc tài đầu độc.
Pablo Neruda, sinh năm 1904, là một tượng đài văn chương của Mỹ Latinh. Ông đượcnhà văn người Colombia Gabriel García Márquez, giải thưởng Nobel văn học năm1982, đánh giá là nhà thơ vĩ đại nhất của thế giới trong thế kỷ XX.
Nhà thơ Neruda từng là Ủy viên trung ương Đảng Cộng sản Chile và là bạn và ngườiủng hộ nhiệt thành của Tổng thống Salvador Allende./.