Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng phát biểu tại phiên họp. (Ảnh: Nguyễn Dân/TTXVN)Tiếp tục chương trình làm việc Phiên họp thứ 14, sáng 20/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc gia nhập Công ước Istanbul 1990 về chế độ tạm quản hàng hóa và đề xuất ký Bản ghi nhớ về việc thực hiện “Thu hoạch sớm” Hiệp định Tạo thuận lợi vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng.
Tờ trình về việc gia nhập Công ước Istanbul về tạm quản hàng hóa do Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng trình bày nêu rõ, Công ước Istanbul về tạm quản được ký kết ngày 26/6/1990, có hiệu lực ngày 27/11/1993 dưới sự quản lý của Tổ chức Hải quan Thế giới. Công ước đã đưa ra mô hình chuẩn các chứng từ tạm quản như các chứng từ hải quan quốc tế kèm bảo lãnh, góp phần thuận lợi hóa thủ tục tạm quản, đồng thời giúp các cơ quan quản lý hàng tạm quản chặt chẽ.
Cơ chế tạm quản vận hành dựa trên hệ thống Sổ Tạm quản, là một bộ chứng từ hải quan duy nhất được quốc tế công nhận dùng để thay thế tờ khai hải quan áp dụng đối với hàng hóa đi lại theo chế độ tạm quản giữa các thành viên của Công ước Istanbul. Cơ chế tạm quản cho phép giảm tối đa các thủ tục liên quan khi xuất nhập khẩu (khai báo, nộp, hoàn thuế, xử lý giấy phép) vì các yêu cầu này đã được thực hiện từ trước tại quốc gia của chủ hàng thông qua việc sử dụng Sổ Tạm quản.
Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá, việc gia nhập Công ước Istanbul sẽ tạo thuận lợi cho thương mại quốc tế và hài hòa hóa các thủ tục tạm quản, giúp cơ quan quản lý kiểm soát tốt hàng hóa tạm nhập, tái xuất và tạm xuất, tái nhập. Hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc gia nhập Công ước Istanbul về cơ bản đảm bảo theo quy định của Luật Điều ước quốc tế; tuy nhiên, cơ quan đề xuất việc gia nhập (Bộ Tài chính) cần bổ sung Báo cáo đánh giá tác động để Ủy ban Thường vụ Quốc hội có thêm cơ sở cho ý kiến.
[Điều tra, làm rõ vụ 213 container hàng hóa không xuất cảnh]
Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu nhận định, việc tham gia Công ước Istanbul cho phép các chủ thể từ các quốc gia tham gia Công ước có thêm lựa chọn áp dụng chế độ tạm quản hàng hóa theo quy định tại Công ước Istanbul, bên cạnh chế độ quá cảnh hàng hóa đang thực hiện theo quy định của pháp luật Việt Nam. Để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện Công ước, Ủy ban Đối ngoại nhất trí với kiến nghị của Chính phủ về việc không áp dụng trực tiếp các quy định của Công ước Istanbul mà thực hiện thông qua nội luật hóa vào quy định của pháp luật Việt Nam.
Phát biểu kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng chỉ rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý với đề xuất của Chính phủ về việc Việt Nam gia nhập Công ước Istanbul về tạm quản hàng hóa. Sau khi hoàn tất việc gia nhập Công ước, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ thực hiện nội luật hóa các quy định liên quan. Đối với việc ban hành Nghị định hướng dẫn thực hiện Công ước Istanbul, đề nghị Chính phủ hoàn thiện hồ sơ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến theo quy định tại Điều 95 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Cũng tại phiên họp sáng 20/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về đề xuất ký Bản ghi nhớ về việc thực hiện “Thu hoạch sớm” Hiệp định Tạo thuận lợi vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng.
Theo Tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Trương Quang Nghĩa trình bày, bắt nguồn từ Hiệp định ba bên Việt Nam-Lào-Thái Lan về tạo thuận lợi cho vận tải bằng đường bộ giữa ba nước, Hiệp định Tạo thuận lợi vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng đã dần được mở rộng với sự tham gia của các nước Campuchia, Trung Quốc và Myanmar.
Trên cơ sở các nội dung quy định tại Hiệp định liên quan đến thủ tục qua lại biên giới, tuyến đường, … từ 10 năm trước, đến nay đã có nhiều thay đổi, các nước tiểu vùng Mekong mở rộng đã thống nhất xây dựng dự thảo Bản ghi nhớ về việc thực hiện “Thu hoạch sớm” Hiệp định Tạo thuận lợi vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng (gọi tắt là Bản ghi nhớ). Việc đàm phán, ký kết Bản ghi nhớ này sẽ góp phần tạo thuận lợi cho hoạt động vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng.
Tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá, dự thảo Bản ghi nhớ không trái với quy định của Hiến pháp năm 2013 và về cơ bản phù hợp với quy định của pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, Bản ghi nhớ quy định thời hạn nộp thuế, tiền phạt và lãi cho cơ quan hải quan đối với người khai thác container trong trường hợp có vi phạm là 30 ngày kể từ ngày thông báo. Trong khi đó, Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định thời hạn này là trong thời gian 10 ngày kể từ ngày nhận được quyết định xử phạt.
Cho ý kiến về nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu nhận định, quy định về thời hạn nộp tiền phạt tại Bản ghi nhớ chỉ được áp dụng đối với các đơn vị thực hiện hoạt động vận tải quốc tế của các nước tham gia Hiệp định. Quy định này phù hợp với quy định tại khoản c Điều 11 Phụ lục 14 của Hiệp định Tạo thuận lợi vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào năm 2009. Do đó, quy định thời hạn nộp tiền phạt tại Bản ghi nhớ phù hợp với điều kiện thực tế của các nước ký kết và Việt Nam.
Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị cần làm rõ thêm về việc công nhận lẫn nhau, hài hòa hóa các tiêu chuẩn kỹ thuật của phương tiện cơ giới giữa các nước tiểu vùng Mekong để bảo đảm hiệu lực khi áp dụng Bản ghi nhớ. Các văn bản hướng dẫn thực thi Bản ghi nhớ cần chú ý đến việc xây dựng các tiêu chí cụ thể, minh bạch, rõ ràng trong lựa chọn các nhà khai thác vận tải trong nước để cấp phép vận tải đường bộ qua biên giới theo Hiệp định.
Sau khi nghe tờ trình của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng việc ký kết Bản ghi nhớ về việc thực hiện “Thu hoạch sớm” Hiệp định Tạo thuận lợi vận chuyển người và hàng hóa qua lại biên giới giữa các nước tiểu vùng Mekong mở rộng là cần thiết, nhằm thúc đẩy hoạt động vận chuyển người và hàng hóa. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí việc ký kết Bản ghi nhớ và giao Chính phủ tiến hành các thủ tục ký kết theo quy định của pháp luật./.
