Ngày 21/10, triển lãm “Họa: Thơ đi sứ” của tác giả trẻ Phạm Nam Phương khai mạc tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, giới thiệu 50 bức tranh màu nước sáng tác dựa trên cảm hứng từ các bài thơ về chủ đề “đi sứ” của các nhà ngoại giao trong lịch sử.
Trong di sản thơ chữ Hán của dân tộc ta, các bài thơ lấy đề tài “Hoa trình,” “Sứ trình” (Đường đi sứ) chiếm một số lượng đáng kể. Đó là những bài thơ do chính các sứ thần sáng tác, phản ánh nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương; cảnh sơn thủy kỳ thú, danh thắng hữu tình cùng nỗi niềm cảm thông với số phận con người mà họ chứn kiến trên hành trình của mình.
[Ngắm cảnh sắc phương Nam qua triển lãm tranh màu nước tại Văn Miếu]
Các nhà nghiên cứu phê bình đã khẳng định rằng "thơ đi sứ" là một bộ phận quan trọng trong nền văn học nước nhà, phản ánh lịch sử dựng nước và giữ nước lâu dài của dân tộc ta.
Các nhà thơ như: Phạm Sư Mạnh, Nguyễn Đình Sách, Nguyễn Danh Dự, Nguyễn Quý Đức, Nguyễn Mậu Áng, Nguyễn Kiều, Nguyễn Tông Quai, Đinh Nho Hoàn, Lê Quý Đôn, Nguyễn Huy Oánh, Đoàn Nguyễn Thục, Hồ Sĩ Đống, Đoàn Nguyễn Tuấn, Ngô Thì Nhậm, Vũ Huy Tấn, Nguyễn Gia Cát, Ngô Thì Vị, Nguyễn Du, Phan Huy Chú, Trịnh Hoài Đức, Lê Quang Định, Ngô Nhơn Tịnh, Bùi Quỹ, Nguyễn Văn Siêu, Nguyễn Địch Cát, Phan Thanh Giản… đều để lại những tác phẩm có giá trị.
Từ việc tìm hiểu nền văn hóa dân tộc, cảm nhận tình cảm của cha ông qua tuyển tập “Thơ đi sứ” do các tác giả Phạm Thiều, Đào Phương Bình thuộc Viện Nghiên cứu Hán Nôm (chủ biên), Nhà xuất bản Khoa học Xã hội xuất bản năm 1993, tác giả Phạm Nam Phương họa thơ thành tranh, mong muốn góp phần nhỏ bé của mình vào hành trình giữ gìn và lan tỏa các giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc.
Nhìn vào tranh, người xem khó lòng đoán được rằng họa sỹ mới chỉ 17 tuổi, hiện đang học Trường Phổ thông trung học Chuyên Sư phạm Hà Nội.
Chia sẻ với phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus, Nam Phương cho hay nhiều người đã đặt câu hỏi vì sao em lại chọn đề tài cổ điển và cách vẽ già dặn như vậy.
Lý do đơn giản vì Nam Phương rất yêu văn học, đặc biệt là những bài thơ thời kỳ văn học trung đại.
“Em đọc rất kỹ văn bản thơ, sau đó đi tham khảo thêm tư liệu về văn học, lịch sử thời điểm bài thơ ra đời, tác giả bài thơ, trang phục thời kỳ đó… rồi dựa vào cảm nhận của mình để vẽ thành tranh. Khó nhất là những bài thơ bày tỏ nội tâm của tác giả về nỗi nhớ nhà hoặc những day dứt về phận người, về thời cuộc. Em phải suy nghĩ và đi tìm những hình ảnh ước lệ thể hiện tâm trạng đó,” Nam Phương chia sẻ.
Họa sỹ Nguyễn Tuấn Sơn, người trực tiếp hướng dẫn Nam Phương theo đuổi đề tài này cho biết: “Thông qua các tác phẩm thơ ca của các nhân vật nổi tiếng, Nam Phương đã cảm thụ và họa lại bằng ngôn ngữ mỹ thuật với nét bút chững chạc và chuyên nghiệp.”
Họa sỹ đánh giá cao nỗ lực của Nam Phương bởi cô bé dám dấn thân vào một chủ đề khó, ít người dám theo đuổi, đòi hỏi phải có kiến thức tích hợp giữa hội họa, lịch sử, văn chương.
Cùng chung quan điểm, họa sỹ Vi Kiến Thành đánh giá Nam Phương là một tài năng biết tích hợp các kiến thức để tạo lên một giá trị khác biệt về hội họa.
Với họa sỹ Lê Hải Đức, Chủ tịch Quỹ Kim Long, ông rất vui vì thấy được tinh thần học hỏi nghiêm túc của Nam Phương với hội họa.
“Em đã chuyển tải được phần nào những trăn trở, suy tư của các bậc tiền nhân trên hành trình viễn xứ, thể hiện qua các nét vẽ mộc mạc của mình. Đặc biệt, hình ảnh người phụ nữ trong tranh của Nam Phương vừa có gì đó khắc khoải nhưng cũng đầy cá tính,” họa sỹ Lê Hải Đức nói.
Triển lãm “Họa: Thơ đi sứ” kéo dài đến ngày 24/10 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Theo đại diện gia đình tác giả, toàn bộ số tiền bán tranh sẽ được dành cho hoạt động từ thiện, giúp đỡ các em nhỏ có hoàn cảnh khó khăn./.
Một số tác phẩm trong triển lãm: