Các bác sỹ Bệnh viện Nội tiết Trung ương vừa tiếp nhận cấp cứu, điều trị cho một bé trai 5 tuổi bị suy thượng thận trong tình trạng nguy hiểm do dùng thuốc có Corticoid không đúng chỉ định.
Bé Nguyễn T. D. (5 tuổi, ở Sông Mã, Sơn La) nhập viện trong tình trạng béo phì, mặt nặng, mọc lông và rậm lông vùng mặt và mép.
Tiêm Corticoid không đúng chỉ định
Tháng 4 vừa qua, bé D. đến khám Bệnh viện Nội tiết Trung ương và được chẩn đoán suy thượng thận do sử dụng Corticoid.
Sau khi nhập viện, trẻ được khám và làm các xét nghiệm cần thiết. Kết quả cho thấy Cortisol huyết thanh của trẻ giảm dưới 27.6 (ngưỡng bình thường 69-610), tuyến thượng thận không hoạt động.
[Hơn 70 trẻ mắc sởi nhập Viện Nhi Trung ương kể từ đầu năm]
Thạc sỹ Đỗ Gia Nam - Phó trưởng khoa Nội tiết Người lớn cho biết, sau khi nhập viện trẻ được chẩn đoán hội chứng giả cushing - suy tuyến thượng thận nặng do lạm dụng thuốc Cortisol điều trị.
Để xử trí kịp thời tình trạng nguy hiểm của trẻ, các bác sỹ của bệnh viện đã tích cực điều trị bằng nghiệm pháp kích thích trục tuyến yên – thượng thận bằng hormone synacthen 0.25mg x 1 ống. Kết quả sau tiêm 30 phút, 60 phút, 120 phút chức năng tuyến thượng thận đã hồi phục.
Sau 48 tiếng chức năng tuyến thượng thận của trẻ đã hồi phục và sau một tuần chức năng tuyến thượng thận bình thường.
Người nhà của bệnh nhân cho hay, cách đây 4 tháng, trẻ xuất hiện ho và sốt, khám và điều trị tại Bệnh viện huyện được chẩn đoán viêm tiểu phế quản đã điều trị nhưng chưa khỏi hoàn toàn.
Sau đó, người nhà đã đưa trẻ đến khám tại một phòng khám tư tại địa phương và được nhân viên y tế tại đây cho tiêm Corticoid 4 ngày liên tục mỗi ngày 2 mũi không rõ liều lượng.
Sau khi tiêm trẻ đỡ ho nhanh, tuy nhiên sau khoảng một tháng trẻ bắt đầu có dấu hiệu nặng mặt, ăn khỏe hơn bình thường (4 bát cơm/bữa), tăng 3-4kg, tóc mọc thấp, xuất hiện ria mép.
Giải thích về việc trẻ bỗng dưng xuất hiện nhiều lông rậm, cơ thể béo phì, nặng mặt, bác sỹ Nam cho hay, đó là triệu chứng lâm sàng của hội chứng cushing - suy tuyến thượng thận thường gặp đối với người bệnh sử dụng corticoid quá liều và không đúng chỉ định.
Không lạm dụng
Theo bác sỹ Nam, hiện nay, tình trạng lạm dụng các loại thuốc Glucocorticoid (thường gọi tắt là Corticoid) đang diễn ra khá phổ biến ở không ít các cơ sở khám chữa bệnh tư nhân/nhà thuốc gia truyền, đặc biệt là vùng nông thôn, vùng miền núi, không đúng liều, không đúng chỉ định trong thời gian dài để chữa các bệnh xương khớp, gout, hen phế quản, bệnh hệ thống…
Việc lạm dụng quá liều lượng sẽ gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng như: suy tuyến thượng thận, xuất huyết tiêu hóa, loãng xương, xẹp đốt sống, gù vẹo cột sống, tăng đường máu, tăng huyết áp, teo cơ, rối loạn tâm thần, trầm cảm, đục thủy tinh thể, suy giảm chức năng miễn dịch gây nhiễm trùng cơ hội… Đặc biệt khi việc lạm dụng Corticoid lại xảy ra ở trẻ em sẽ làm chậm quá trình phát triển trí tuệ và tinh thần của trẻ.
Theo bác sỹ Nam, các thuốc Corticoid nếu được dùng đúng chỉ định, đúng liều lượng và thời gian có thể góp phần cứu sống người bệnh với rất nhiều loại bệnh lý nguy hiểm như hen phế quản, sốc phản vệ, lupus ban đỏ hệ thống, thấp tim, suy tuyến thượng thận, Viêm khớp dạng thấp, xơ cứng rải rác…
Tuy nhiên, nếu dùng với liều lượng cao, kéo dài không có những biện pháp hỗ trợ điều trị để giảm bớt các độc tính của thuốc, Corticoid có thể gây ra rất nhiều các tai biến nguy hiểm cho người bệnh.
“Ðể tránh bị rơi vào cảnh tiền mất tật mang, người bệnh không được tự ý dùng Corticoid dưới mọi hình thức nếu như chưa có chỉ định từ bác sỹ, đồng thời khi thấy các dấu hiệu bất thường trong cơ thể cần đến kiểm tra tại các cơ sở y tế uy tín và theo đúng chuyên khoa,” bác sỹ Gia Nam khuyến cáo./.