Hồ Sơ về Dân ca ví, giặm Nghệ-Tĩnh đang được nhanh chóng hoàn thiện để chínhthức trình lên Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO)muộn nhất vào 31/3 tới.
Dân ca ví, giặm Nghệ-Tĩnh được lưu truyền rộng rãi trong cộng đồng người Việt ở259 làng, thôn, xóm, khu dân cư của hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh (miền Trung ViệtNam).
Đa số người Nghệ Tĩnh biết hát ví, giặm vì loại hình dân ca này chiếm vị tríquan trọng trong văn hóa, cuộc sống của họ.
Hiện có 51 câu lạc bộ dân ca ví, giặm; 803 nghệ nhân; nhiều cá nhân ở hai tỉnh;các nghệ sỹ, nhạc sỹ chuyên nghiệp ở Trung tâm Bảo tồn và phát huy di sản dân caxứ Nghệ ở Nghệ An và Nhà hát nghệ thuật truyền thống Hà Tĩnh quan tâm tới việcdiễn xướng, truyền dạy, bảo tồn và phát huy Dân ca ví, giặm.
Không gian của Dân ca ví, giặm Nghệ-Tĩnh tập trung ở 167 làng, thôn, xóm, khudân cư thuộc 59 xã, phường trong 14 huyện, thị xã, thành phố của tỉnh Nghệ An.
Ví, giặm là hai thể hát dân ca không có nhạc đệm do cộng đồng người Việt ở tỉnhNghệ An và Hà Tĩnh sáng tạo trong quá trình sinh hoạt và lao động, mang đậm bảnsắc địa phương về điệu hát, ca từ, giọng điệu, âm điệu.
Phương ngữ gồm các hư từ, từ đệm, thanh điệu mang đặc tính âm thanh, âm vực củaâm tiết trong phát âm của người Nghệ Tĩnh, góp phần tạo nên yếu tố đệm, đẩy đưalời ca nhịp điệu, tiết tấu đặc trưng của ví, giặm.
Các chuyên gia ước tính có khoảng 15 điệu ví, 8 điệu giặm được gọi tên theo bốicảnh cuộc sống, lao động, nghề nghiệp như Ví phường vải, Ví đò đưa, Giặm ru,Giặm kể…
Ví, giặm có ca từ bằng thơ dân gian cô đọng, súc tích, dễ thuộc, dễ nhớ, dễ hátnên luôn được trao truyền, kế thừa và sáng tạo. Loại hình dân ca này cũng có nộidung phản ánh xã hội, lịch sử; thể hiện tâm tư, tình cảm, tình yêu cuộc sống,yêu quê hương, đất nước, tình yêu đôi lứa; giáo huấn, triết lý trọng nghĩa,trọng tình, mang đậm tính nhân văn của người Việt Nam.
Ngày nay, hát ví, giặm phổ biến trong cuộc sống, phong trào văn hóa xã hội, lễhội, các cuộc gặp gỡ vui chơi, liên hoan văn nghệ và còn được chuyển hóa thànhcác ca khúc, ca kịch trình diễn trên sân khấu./.