Ngày 22/10, thảo luận tổ ở Quốc hội, có ý kiến đại biểu quốc hội đề nghị Chính phủ tuyên bố Việt Nam kết thúc đại dịch COVID-19 để sang giai đoạn chống dịch mới với quy định cụ thể, thay thế các chỉ thị, hướng dẫn trước đây.
Trước ý kiến trên, Giáo sư Phan Trọng Lân - Cục trưởng Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho biết nếu tuyên bố hết đại dịch, Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức lớn như bị động khi xuất hiện biến chủng nguy hiểm, tâm lý chủ quan.
Hai thách thức sẽ phải đối mặt
Giáo sư Phan Trọng Lân nhấn mạnh nếu tuyên bố hết đại dịch, Việt Nam sẽ gặp hai thách thức lớn. Thứ nhất, đó là trong trường hợp xảy ra tình huống xuất hiện biến chủng nCoV mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vaccine hoặc giảm miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên, thì dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.
[Ngày 25/10 ghi nhận 514 ca mắc mới COVID-19 và 446 ca khỏi bệnh]
Bởi khi công bố hết dịch, các cơ chế, chính sách đặc thù trong phòng chống dịch sẽ không được áp dụng như nghiên cứu, sản xuất hoặc mua, tiếp nhận, cấp phép, sử dụng vaccine, trang thiết bị y tế, thuốc và sinh phẩm y tế, phương tiện phòng hộ cá nhân... trong tình trạng khẩn cấp, ảnh hưởng đến triển khai các biện pháp phòng chống.
Thứ hai, việc huy động chính quyền các cấp, tổ chức, đoàn thể, doanh nghiệp, người dân tham gia phòng chống dịch sẽ không còn được quan tâm đúng mức. Như vậy, người dân có thể có tâm lý chủ quan, lơ là. Việc kích hoạt áp dụng trở lại các biện pháp hành chính, xã hội khi cần sẽ bị động.
Theo ông Lân, hiện nay tình hình dịch COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp trên thế giới, chưa ổn định và khó dự đoán; miễn dịch đáp ứng do mắc phải hoặc tiêm chủng giảm dần theo thời gian. Đặc biệt, virus SARS-CoV-2 liên tục có sự biến đổi với các biến thể mới, biến thể phụ của virus tiềm ẩn khả năng lây lan nhanh, tránh được miễn dịch, giảm hiệu quả điều trị, không loại trừ khả năng làm tăng nặng, tử vong.
Do đó, Ủy ban Khẩn cấp của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tổ chức họp định kỳ 3 tháng/lần để đánh giá tình hình dịch COVID-19 trên toàn cầu và có những khuyến cáo đối với các quốc gia thành viên.
Cuộc họp gần nhất, lần thứ 13 diễn ra vào ngày 13/10, Ủy ban Khẩn cấp WHO đánh giá "thế giới vẫn trong tình trạng đại dịch COVID-19." Các nước được khuyến cáo tiếp tục tăng cường hệ thống giám sát và mở rộng năng lực điều trị, vaccine cho nhóm nguy cơ cao đồng thời tiếp tục cập nhật kế hoạch chuẩn bị và ứng phó.
Các biện pháp phòng chống dịch bảo đảm sự linh hoạt
Giáo sư Phan Trọng Lân cho biết Việt Nam là nước thành viên có trách nhiệm của WHO. Do đó các hoạt động phòng chống dịch hiệu quả của Việt Nam góp phần vào nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế trong việc ứng phó và ngăn chặn đại dịch.
Giáo sư Phan Trọng Lân - Cục trưởng Y tế Dự phòng. (Ảnh: TTXVN/Vietnam+)Do vậy, Bộ Y tế luôn phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế thế giới, Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ, các tổ chức quốc tế, cùng các chuyên gia, các nhà khoa học theo dõi chặt chẽ và thường xuyên đánh giá tình hình dịch COVID-19. Trong trường hợp tình hình dịch COVID-19 diễn biến ổn định, có thể dự báo và kiểm soát được, các biện pháp phòng chống dịch sẽ được Bộ Y tế kịp thời điều chỉnh nhằm chủ động đáp ứng với dịch COVID-19 và bảo đảm sức khỏe người dân.
Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cũng cho biết thực hiện Nghị quyết 38/NQ-CP ngày 17/3/2022 của Chính phủ về Chương trình phòng, chống dịch COVID-19; phòng chống dịch theo phương thức quản lý rủi ro; bảo đảm hài hòa, chặt chẽ, hiệu quả giữa các biện pháp phòng, chống dịch với các biện pháp khôi phục và phát triển kinh tế-xã hội, Bộ Y tế đã chủ động điều chỉnh theo hướng giảm dần các biện pháp phòng chống dịch COVID-19 phù hợp với tình hình dịch, tạo điều kiện phát triển kinh tế-xã hội. Cụ thể, Bộ Y tế đã tạm dừng khai báo y tế; dừng cách ly đối với người nhập cảnh, người tiếp xúc; mở rộng việc điều trị tại nhà; việc khoanh vùng ổ dịch được thực hiện ở phạm vi hẹp nhất có thể.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng cập nhật các hướng dẫn về tiêm vaccine phòng COVID-19 cho trẻ em; cập nhật hướng dẫn an toàn, vệ sinh lao động cho nhân viên y tế; cập nhật quy định về sàng lọc, phân luồng, xét nghiệm, thu dung, điều trị người bệnh trong cơ sở khám, chữa bệnh; điều chỉnh hướng dẫn phòng chống dịch đối với người dân từ 5K sang 2 K + (gồm khẩu trang, khử khuẩn)…
Ông Lân nhấn mạnh hiện nay, các biện pháp phòng chống dịch đã bảo đảm sự linh hoạt theo diễn biến dịch. Khi dịch bùng phát trở lại ở địa phương nào đó thì các biện pháp ứng phó nghiêm ngặt sẽ được nhanh chóng áp dụng trở lại, kể cả biện pháp 5K. Trên thực tế, dịch đang được kiểm soát, các biện pháp phòng chống cơ bản đã trở về trạng thái bình thường mới, tạo thuận lợi cho người dân trong hoạt động đi lại, lao động, sản xuất, kinh doanh./.
