Đặc sản hạt bàng Côn Đảo. (Ảnh: Duy Khương/TTXVN)Nếu đến Côn Đảo, bạn sẽ dễ dàng nhận thấy bàng là một loại cây mọc nhiều bên mỗi con đường, trước cửa nhà dân và len lỏi trong các khu dân cư. Có lẽ không ở đâu bàng lại được trồng nhiều như ở Côn Đảo.
Nhiều dãy phố, con đường với hàng bàng cổ thụ, thân sần sùi càng tô đậm hơn nét cổ kính, trầm mặc cho địa danh Côn Đảo linh thiêng của Tổ quốc.
Điều đáng nói là từ quả bàng, người dân Côn Đảo đã có thêm thu nhập và cải thiện đời sống khi hạt bàng trở thành một món quà đặc sản cho du khách khi đến với Côn Đảo trong những năm gần đây.
Chị Nguyễn Thùy Hương, Nhà khu 8, huyện Côn Đảo cho biết gia đình chị đã gắn bó với nghề làm đặc sản hạt bàng từ 9 năm nay. Tuy không đi thu hoạch trực tiếp, nhưng chị tổ chức thu mua hạt của những hộ dân trên địa bàn.
Mùa bàng rộ, gia đình chị thường mua mỗi lần hàng trăm kg hạt bàng. Sau đó chị rang lên, rồi đóng gói bán cho khách du lịch hoặc bỏ mối cho các điểm bán lẻ.
Hạt bàng Côn Đảo được chế biến hoàn toàn thủ công, được rang theo hai vị mặn và ngọt. Bàng rang ngọt khó hơn rang muối vì nếu không biết canh lượng đường, canh lửa thì đường sẽ không khô và không bám đều lên khắp hạt bàng.
Ở những xưởng sản xuất quy mô như nhà chị Hương, mỗi mẻ sẽ rang khoảng 10kg trong thời gian 1 giờ đồng hồ. Khi rang phải để lửa nhỏ và phải đảo thật đều tay để bàng không bị cháy.
Một kg hạt bàng rang tùy thời điểm có giá từ 200.000-400.000 đồng, hạt bàng mặn bán bằng giá với hạt bàng ngọt.
Đến Côn Đảo lần thứ ba, lần nào chị Nguyễn Thị Xanh (thành phố Cần Thơ) cũng ghé cửa hàng nhà chị Hương để mua cả chục kg hạt bàng về làm quà cho người thân.
Chị Xanh cho biết: "Tôi đã đi du lịch rất nhiều nhưng hạt bàng này chỉ Côn Đảo mới có, trong đất liền cũng có hạt bàng nhưng không ngon và không có vị bùi bùi rất đặc trưng như Côn Đảo. Cứ mỗi lần đi Côn Đảo là bạn bè lại nhờ mua hạt bàng, nên hôm nay tôi đã mua 6kg rồi, giờ lại ra mua thêm."
Còn ông Helleputte Jean Marie, du khách đến từ Bỉ cho biết: "Lần nào ra Côn Đảo, tôi cũng mua hạt bàng, hạt bàng Côn Đảo rất ngon. Tôi có cảm giác nó giống với một số hạt ở đất nước tôi như là hạt óc chó nhưng ít béo hơn. Hạt bàng cũng dễ ăn hơn đậu phụng."
Ngoài những người rang và chế biến hạt bàng, ở Côn Đảo, nhiều hộ dân đều tranh thủ thời gian rảnh rỗi đi nhặt hạt bàng về phơi khô và tách vỏ lấy nhân đem bán để có thêm thu nhập.
Chị Châu Thị Tuyết và chị Nguyễn Ngọc Lệ, ở khu 9, Côn Đảo, mỗi ngày cũng kiếm được gần 100.000 đồng từ nhặt hạt bàng.
Chị Lệ cho biết, muốn nhặt được những hạt bàng cho chất lượng tốt, phải đi từ 2-3 giờ sáng, vì khi đó, sau một đêm dơi ăn, những quả bàng chín sẽ rụng xuống, chưa bị những người lao công quét dọn.
Quả bang sau khi được nhặt về được đem phơi nắng cho khô rồi chặt lấy nhân. Lấy hạt bàng tuy không khó nhưng phải kiên nhẫn. Người quen tay ngồi cả ngày cũng chỉ chặt được khoảng một kg nhân bàng và phải chặt thật khéo để không bị vỡ hạt.
Thực tế những năm qua, hạt bàng đã tạo thêm thu nhập cho nhiều gia đình người dân ở Côn Đảo. Tuy nhiên, bàng chỉ đơm hoa kết trái theo mùa, từ khoảng tháng Ba đến tháng Chín hàng năm và các công đoạn chế biến hạt bàng đều làm thủ công nên bà con chỉ tranh thủ thời gian rảnh rỗi để có thêm thu nhập và tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng, ý nghĩa cho hòn đảo đầy ắp lịch sử này./.
