Một bệnh nhân ở Tiền Giang vừa được ghép tim tại Bệnh viện Chợ Rẫy. (Ảnh: Phương Vy/TTXVN)Gần đây, có thông tin đăng tải cho rằng “muốn tự nguyện hiến tạng, phải mất 17 triệu đồng tiền xét nghiệm.”
Theo đại diện của Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, thực tế, thông tin trên đã khiến rất nhiều người bị hiểu nhầm về toàn bộ hoạt động liên quan đến việc đăng ký hiến và hiến tạng.
Ai phải tự bỏ tiền làm xét nghiệm?
Hiện nay, có nhiều người đã gọi điện tới Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người hỏi đăng ký hiến có mất tiền không?
[Hai bệnh nhân ghép tạng xuyên Việt chuẩn bị xuất viện]
Trước vấn đề trên, đại diện Trung tâm trên cho hay, về việc đăng ký hiến tạng, người hiến chỉ cần điền theo mẫu đơn, ký vào đó, kèm bản photo chứng minh, 1 ảnh… và chờ nhận thẻ. Việc làm này hoàn toàn miễn phí.
Với người hiến tặng mô/tạng/xác khi chết/chết não, toàn bộ các chi phí xét nghiệm trước lúc lấy tạng đều do cơ sở y tế chịu trách nhiệm. Thông tư 104 của Bộ Tài chính cũng đã quy định chi trả tiền mai táng sau đó.
Với người hiến tạng khi đang sống, đại diện Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia nhấn mạnh, việc làm này ngành y tế không khuyến khích và chính là mấu chốt để dẫn tới sự “ầm ĩ” liên quan đến 17 triệu đồng chi trả cho các xét nghiệm.
Câu chuyện trả tiền xét nghiệm chỉ xảy ra khi việc hiến tạng là của một người đang còn sống cho người khác.
Trên thực tế, việc hiến tặng một quả thận, một phần gan, một phần phổi… của một người khi còn sống thường là dành cho người ruột thịt trong gia đình.
Vị đại diện Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia cho hay, tại Trung tâm chưa gặp một trường hợp nào cha, mẹ hay con cái cho người ruột thịt của mình một phần tạng mà lại kêu ca phàn nàn về việc “vì sao lại phải bỏ tiền ra để xét nghiệm cho mình để cứu người thân…”
Trên thực tế, sẽ vẫn có những trường hợp tình nguyện hiến tặng thận cho người ngoài. Theo quy định của Luật hiện hành, những người hiến sẽ phải tự bỏ tiền ra làm các xét nghiệm.
Về vấn đề này, đại diện Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia giải thích, khi làm Luật, những người xây dựng Luật cũng dự đoán về các tình huống và đề cập tới việc hạn chế thấp nhất việc trục lợi sự nhân văn của chính sách. Rất có thể, có người sẽ đăng ký hiến để được làm các xét nghiệm sức khỏe chuyên sâu và sau đó thay đổi không hiến tạng nữa.
Được nhận thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trọn đời
Trong 5 năm qua, Trung tâm đã tiến hành điều phối cho 5 trường hợp tự nguyện hiến tặng thận cho người ngoài. Với những trường hợp này, nếu theo đúng quy định, họ sẽ phải bỏ tiền ra làm hàng loạt các xét nghiệm chuyên sâu rồi mới hiến được thận. Như vậy, số tiền 17 triệu đồng liên quan chính đến nhóm đối tượng này.
Thực tế có nhiều tranh luận về việc đề nghị sửa đổi các chính sách liên quan, để tránh việc trục lợi chính sách. Đó là bảo hiểm y tế cần hoàn lại tiền xét nghiệm cho người hiến tạng khi còn sống sau khi đã có chứng nhận hiến tạng hoặc xác nhận của cơ sở y tế rằng người đó không đủ điều kiện để hiến tạng khi còn sống.
"Tuy nhiên, ý kiến này cũng có người cho rằng như vậy sẽ là thiếu 'tế nhị' đối với người thực sự có tâm nguyện muốn hiến tặng vô danh, không vụ lợi, bởi như vậy cũng sẽ vẫn bắt họ phải chi một khoản tiền rồi sau khi hiến mới nhận lại được. Đây thực sự đang là vấn đề chúng tôi cũng thấy 'vướng'. Chúng tôi cũng mong chờ những ý kiến đa chiều hơn về vấn đề này để có những đề xuất chính thức đối với phía bảo hiểm y tế và các đơn vị hữu quan," vị đại diện Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia cho hay.
Theo Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác và đặc biệt là thông tư 104 của Bộ Tài chính cũng đã nêu rõ, người hiến tạng khi còn sống được sẽ được nhận thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trọn đời, được nhận Kỷ niệm chương “Vì sức khỏe nhân dân,” được khám sức khỏe định kỳ theo hướng dẫn chuyên môn, nếu nhà ở xa sẽ được hỗ trợ tiền đi lại, tiền ăn, tiền khách sạn… khi đi khám sức khỏe định kỳ./.
Luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác
Điều 17. Quyền lợi của người đã hiến mô, bộ phận cơ thể người
1. Người đã hiến mô được chăm sóc, phục hồi sức khoẻ miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến mô tại cơ sở y tế.
2. Người đã hiến bộ phận cơ thể người có các quyền lợi sau đây:
a) Được chăm sóc, phục hồi sức khoẻ miễn phí ngay sau khi thực hiện việc hiến bộ phận cơ thể người tại cơ sở y tế và được khám sức khỏe định kỳ miễn phí;
b) Được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí;
c) Được ưu tiên ghép mô, bộ phận cơ thể người khi có chỉ định ghép của cơ sở y tế;
d) Được tặng Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân dân theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế.
3. Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định cụ thể chế độ tài chính về khám sức khỏe định kỳ và cấp thẻ bảo hiểm y tế cho người đã hiến bộ phận cơ thể người.
