Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến trao tặng Kỷ niệm chương "Vì sự nghiệp y tế" cho những người hiến tạng. (Ảnh: Phương Vy/TTXVN)Vượt qua tâm lý sợ hãi và nhiều rào cản từ gia đình, xã hội, nhiều người đã tình nguyện hiến tạng sau khi mất đi vì một lý do nào đó để duy trì sự sống cho những người đang mắc bệnh hiểm nghèo.
Để vinh danh họ, ngày 21/3, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Bộ Y tế đã trao tặng Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân dân và thẻ bảo hiểm y tế cho 403 người hiến tạng khu vực phía Nam.
Sẻ chia sự sống
Những ai từng gặp anh Nguyễn Đình Hữu (quận Bình Thạnh) bây giờ, sẽ rất khó để nhận ra cách đây bốn năm người đàn ông này từng bị suy thận nặng, hàng tuần phải đi chạy thận tới ba lần.
Cuộc sống gia đình cũng không mấy khá giả, sau mỗi lần chạy thận, sức khỏe anh sa sút, cuộc sống bấp bênh. Đó cũng là thời gian vợ anh đang mang thai đứa con đầu lòng.
Không muốn vợ và gia đình lo lắng, anh đã âm thầm chịu đựng và yêu cầu các bác sỹ không được nói chuyện bệnh tật của mình cho người thân. Vì vậy, bản thân anh luôn mong muốn mình được ghép thận và phép màu đó đã xảy ra đối với anh Hữu.
“Khi nhận được thông tin được ghép thận, tôi thực sự vui lắm, nhưng khi biết được người cho thận đã mất thì cảm thấy rất hụt hẫng. Dù không biết người đó là ai, nhưng trong lòng tôi luôn biết ơn người đã cho thận mình,” anh Hữu chia sẻ.
Ca ghép thận thành công, cuộc sống của anh Hữu bước sang một trang mới. Rất may mắn là thận ghép phù hợp nên sức khỏe của anh khá ổn định, sinh hoạt như bình thường.
Ngay sau hai năm ghép thận, gia đình anh đón thêm một thành viên mới, một bé trai kháu khỉnh, đáng yêu. Giờ đây anh Hữu đã có thể làm được những công việc mà trước đây cứ nghĩ là không thể được.
Chương trình ghép tạng không thể thành công nếu không có sự hy sinh tự nguyện của những người hiến tạng. Họ đã chia sẻ sự sống của mình cho những người thân và cho cả những người không quen biết trong xã hội.
Trong số những người hiến tạng và đăng ký hiến tạng về dự lễ vinh danh sáng nay, có không ít những gương mặt trẻ. Như trường hợp một cô gái sinh năm 1988 hiện đang là nghiên cứu sinh ở Trung tâm nghiên cứu văn hóa Việt-Nhật, không chỉ sẵn sàng hiến tạng của mình mà đã đăng ký hiến toàn bộ cơ thể phục vụ nhu cầu nghiên cứu khoa học sau khi qua đời.
Bản thân là một người kinh doanh, thế nhưng anh V.H.T. (50 tuổi) ở quận Gò Vấp cũng không ngần ngại khi đăng ký tham gia hiến tạng.
Anh T. cho biết: "Cách đây khoảng sáu tháng, trong khi xem một bản tin về chương trình ghép tạng ở Thành phố Hồ Chí Minh, tôi thực sự xúc động và cảm thấy đó là một nghĩa cử rất nhân văn. Ngay sau đó, tôi đã liên hệ với số điện thoại đường dây nóng của Trung tâm ghép tạng ở Bệnh viện Chợ Rẫy để làm các thủ tục đăng ký ghép tạng và đã được cấp thẻ Đăng ký ghép tạng."
"Bản thân tôi khá may mắn khi có cơ thể đều lành lặn, đầy đủ trong khi đó có rất nhiều người không may mắn như vậy. Tôi chỉ mong muốn chẳng may khi mình mất đi thì có một cơ hội để cho những người khác có thể sống tiếp. Gia đình tôi khi biết chuyện cũng đều ủng hộ việc làm này. Tôi cũng mong rằng có nhiều người thay đổi suy nghĩ của mình để có thể tạo cơ hội cho nhiều người khác được sống tốt hơn,” anh T. chia sẻ.
Tại buổi lễ, lãnh đạo Bộ Y tế và lãnh đạo các bệnh viện đã bày tỏ sự biết ơn đối với những người đã hiến tạng và đăng ký hiến tạng khu vực phía Nam trong 23 năm qua. Những người này, hoặc có mối quan hệ với người nhận hoặc không nhưng họ vẫn quyết định dành tặng một phần cơ thể của mình nhằm nối dài sự sống cho người khác. Đây là hành động, nghĩa cử cao đẹp cần được xã hội ghi nhận.
Cải thiện khan hiếm nguồn tạng
Tại Việt Nam, các ca ghép tạng được thực hiện từ năm 1992 tại Học viện Quân y và Bệnh viện Chợ Rẫy. Từ năm 2010, việc ghép tạng có bước phát triển khi tiến hành ghép gan và thận từ người cho chết não.
Sau 23 năm, cả nước đã ghép thận cho 1.200 trường hợp, ghép gan 30 trường hợp, 10 trường hợp được ghép tim và một trường hợp được ghép thận-tụy.
Riêng khu vực phía Nam, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện 115 và Bệnh viện Nhi đồng 2 đã ghép được 456 ca thận và 11 ca gan.
Đánh giá về kỹ thuật ghép tạng ở Việt Nam hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng ngành y đã làm chủ được kỹ thuật ghép tạng đối với bệnh nhân cho còn sống, người cho chết não ở các tạng như thận, gan, tim; bước đầu cũng đã thực hiện một số ca ghép tế bào gốc máu, tủy, tim, giác mạc, đặc biệt là các cơ xương khớp.
Bộ Y tế đang chuẩn bị cho phép thực hiện ghép phổi và tụy trong thời gian tới. Bên cạnh đó, thông qua việc thực hiện nhiều ca ghép, ngành y trong nước đã xây dựng được êkíp gây mê hồi sức, miễn dịch, chống thải loại có trình độ khá thuần thục, tiếp cận được với những thành tựu y tế tiên tiến của thế giới.
Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong lĩnh vực tương đối mới mẻ này, nhưng cũng như nhiều quốc gia khác, vấn đề nổi cộm nhất hiện nay của việc hiến tạng vẫn là nguồn tạng.
Do vấn đề tâm lý, tôn giáo mà số lượng người hiến tạng ở Việt Nam còn khá khiêm tốn so với nhiều nước trên thế giới. Trong khi đó nhu cầu ghép tạng tại Việt Nam là rất lớn.
Số người suy tạng cần được ghép tại Việt Nam là trên 8.000 người bị suy thận giai đoạn cuối, trên 1.500 người cần được ghép gan, trên 6.000 người chờ ghép giác mạc và hàng trăm người có nhu cầu được ghép tim, phổi, tụy tạng. Nhiều trường hợp hiến tạng không thể lấy từ người cho sống được như tim, phổi, tụy tạng.
Chỉ tính riêng tại Thành phố Hồ Chí Minh, ước tính đã có trên 3.000 người cần được ghép thận.
Trước nguồn tạng khan hiếm và hiện chủ yếu chỉ trông chờ từ nguồn tạng của người thân hiến tặng khi còn sống, việc hiến tạng từ những người chết não hay ngừng tim cần được xem là hướng đi mới. Bởi trên thế giới, ở những nước tiên tiến có tới 90-95% nguồn tạng là từ người cho chết não, còn ở Việt Nam 95% là người cho sống. Do đó, cần phải tuyên truyền để nâng cao nhận thức trong dân chúng về vấn đề hiến tạng.
Người hiến tạng phải vượt qua rào cản về tâm lý, tâm linh, phong tục và xem đây là nghĩa cử cao đẹp, đầy tính nhân văn.
Để từng bước cải thiện nguồn tạng khan hiếm, Bộ Y tế đã thành lập Trung tâm điều phối ghép tạng quốc gia có trụ sở tại Bệnh viện Việt-Đức và đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
Mới đây, đề án thành lập Hội vận động hiến tạng và Hội hiến tạng quốc gia vừa được Bộ Nội vụ và Chính phủ thông qua.
Mặt khác, ngành Y tế cũng sẽ phối hợp với các ngành, đoàn thể thực hiện chương trình vận động người dân hiến tạng, đặc biệt là mời các chức sắc tôn giáo tham gia vào việc hiến tạng cứu người. Đây được xem là những giải pháp quan trọng là cầu nối giữa người có nhu cầu và người có khả năng tự nguyện hiến mô bộ phận cơ thể người có chỉ số phù hợp sinh học. Từ đó, góp phần kéo dài sự sống hơn nữa cho những người đang phải hàng ngày đối mặt với những căn bệnh hiểm nghèo hiện nay./.
