Trong một lần khám sức khỏe định kỳ, kết quả xét nghiệm của chị T.N.A - nhân viên văn phòng tại Hà Nội - cho thấy có protein và hồng cầu ở mức cao trong nước tiểu. Bác sỹ nghi ngờ chị bị tổn thương thận nên đề nghị chị A. đi khám chuyên khoa Thận.
Theo kết quả thăm khám tại khoa Thận-Tiết niệu tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, bác sỹ chẩn đoán chị A bị viêm cầu thận. Bác sỹ đã kê đơn thuốc và yêu cầu chị A lấy mẫu để làm xét nghiệm nước tiểu 24 giờ trong lần thăm khám tiếp theo, đồng thời chuyển sang chế độ ăn nhạt, giảm muối.
Theo bác sỹ, thận có chức năng lọc máu để đào thải chất thải, chất độc hại ra khỏi cơ thể qua nước tiểu. Khi cầu thận bị viêm, chức năng thận bị ảnh hưởng dẫn đến việc lọc máu suy giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người bệnh và có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Viêm cầu thận là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy thận, do đó, người bệnh cần nhận biết bệnh và được điều trị hiệu quả để bảo vệ thận nói riêng và sức khỏe nói chung.
Viêm cầu thận là bệnh gì?
Theo các bác sỹ, viêm cầu thận là tình trạng viêm xảy ra ở cầu thận, gồm viêm ở các tiểu cầu thận và viêm các mạch máu trong thận.
Viêm cầu thận được chia thành 2 thể là viêm cầu thận cấp và viêm cầu thận mạn tính.
Viêm cầu thận cấp là tình trạng viêm cấp tính xảy ra tại cầu thận, diễn ra theo đợt cấp tính khoảng vài ngày. Đặc biệt, bệnh thường xuất hiện sau khi người bệnh nhiễm liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A sau các đợt viêm họng, nhiễm khuẩn ngoài da. Bệnh nhân có thể phục hồi hoàn toàn sau từ 4 đến 6 tuần.
Trong khi đó, viêm cầu thận mạn tính là tình trạng viêm mạn tính xảy ra tại cầu thận. Bệnh tiến triển trong thời gian dài dẫn đến xơ teo cả 2 thận. Khi đã tiến triển thành mạn tính, bệnh không thể hồi phục được và có nguy cơ cao dẫn đến suy thận.
Viêm cầu thận cấp và mạn có những biểu hiện khác nhau. Đối với người bị viêm cầu thận cấp, dấu hiệu nhận biết là bệnh nhân bị phù, thường gặp ở các vị trí như bàn chân, bàn tay, bắp chân; đái máu, nước tiểu màu hồng, đỏ nâu; có bọng mắt vào buổi sáng; đi tiểu ít hơn bình thường; tăng huyết áp. Bệnh nhân cũng có thể bị ho, khó thở do chất lỏng tích tụ tại phổi.
Trong khi đó, dấu hiệu viêm cầu thận mạn là thường xuyên đi tiểu đêm; nước tiểu sủi bọt do lẫn protein; mệt mỏi kéo dài do thiếu máu; huyết áp cao; phù ở mặt, tay, chân và bụng; nước tiểu màu hồng, nâu đỏ...
Theo các bác sỹ, những triệu chứng này có thể bị bỏ qua do tâm lý chủ quan nhưng đây lại là dấu hiệu cảnh báo bệnh và cần đi khám ngay.
Nguyên nhân gây viêm cầu thận là gì?
Có một vài nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm cầu thận, như nhiễm trùng, bệnh tự miễn, tình trạng xơ cứng, viêm mạch máu...
Nhiễm trùng có thể trực tiếp hoặc gián tiếp dẫn đến cầu thận bị viêm. Một số bệnh nhiễm trùng có khả năng gây bệnh gồm nhiễm trùng thận do virus (người bị viêm gan B, viêm gan C có thể gặp tình trạng virus đi ngược từ gan đến thận dẫn đến viêm); viêm cầu thận hậu liên cầu (viêm họng, viêm da do liên cầu khuẩn có thể bị viêm cầu thận sau 1- 2 tuần hồi phục); viêm nội tâm mạc do vi khuẩn (tình trạng nhiễm trùng lớp niêm mạc trong của buồng tim và van do vi khuẩn gây nên); HIV (virus gây HIV cũng là tác nhân gây viêm cầu thận).
Bệnh tự miễn là loại bệnh mà hệ miễn dịch mất khả năng phân biệt kháng nguyên với kháng thể.
Một số bệnh tự miễn có thể biến chứng thành viêm cầu thận gồm: Lupus ban đỏ: Đây là bệnh ảnh hưởng đến da, thận, tim, phổi, tế bào máu.
Bệnh thận IgA: Bệnh lý này còn được gọi là bệnh berger, là tình trạng lắng đọng phức hợp miễn dịch IgA ở cầu thận. Bệnh có biểu hiện là tiểu máu, tiến triển chậm và có khả năng làm suy giảm chức năng thận.
Hội chứng goodpasture: Hội chứng này hiếm gặp nhưng có thể gây tổn thương tới thận và gây ra các bệnh lý liên quan đến thận như viêm cầu thận.
Tình trạng xơ cứng cũng là một nguyên nhân dẫn đến viêm cầu thận. Tình trạng này gây ra từ các vết sẹo ở cầu thận, thường gặp ở bệnh nhân cao huyết áp, đái tháo đường, xơ vữa cầu thận đoạn khu trú.
Đối với nguyên nhân do viêm mạch máu, khi mạch máu bị tổn thương, xuất hiện các thay đổi như dày lên, suy yếu, xuất hiện sẹo hoặc bị thu hẹp lại, gây cản trở lưu lượng máu lưu thông đến thận.
Một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến viêm cầu thận như người mắc ung thư, người có thị lực và thính lực kém, người mắc hội chứng Alport (hội chứng viêm thận di truyền)...
Nguy cơ tử vong rất cao với các bệnh nhân bị tổn thương thận cấp tính
Bệnh viêm cầu thận có thể ảnh hưởng đến mọi đối tượng, trong đó nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác là người thường xuyên sử dụng hóa chất và thuốc gây hại cho thận; thường xuyên bị viêm họng, viêm da do liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A; người hay sử dụng thuốc kháng viêm không chứa steroids.
Các triệu chứng viêm cầu thận có thể bị nhầm lẫn với bệnh lý khác nên để chẩn đoán chính xác nguy cơ mắc viêm cầu thận, bác sỹ sẽ chỉ định một số kỹ thuật như xét nghiệm nước tiểu để xác định lượng protein, tế bào hồng cầu trong nước tiểu và độ thanh thải creatinin cũng như nồng độ nước tiểu; xét nghiệm máu để thấy mức albumin, mức creatinin, mức độ tế bào hồng cầu trong máu… hoặc sinh thiết thận.
Điều trị viêm cầu thận như thế nào?
Theo các bác sỹ chuyên khoa, viêm cầu thận cấp và mạn sẽ có những cách điều trị khác nhau, phụ thuộc vào tình trạng bệnh, mức độ viêm cũng như sức khỏe của người bệnh.
Hầu hết các trường hợp, nhất là những trường hợp do liên cầu khuẩn thì bệnh có thể tự cải thiện. Bác sỹ sẽ chỉ định sử dụng thuốc để kiểm soát huyết áp, giúp ổn định lưu lượng máu tới thận để bệnh tự hồi phục.
Ngoài ra, bác sỹ có thể một số loại thuốc lợi tiểu để đào thải chất lỏng dư thừa ra khỏi cơ thể. Nếu viêm cầu thận dẫn đến suy thận, người bệnh cần được tiến hành lọc máu để loại bỏ độc tố.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần thay đổi chế độ ăn uống, luyện tập cho phù hợp, hạn chế muối, kali, phốt pho trong chế độ ăn để không khiến bệnh trầm trọng thêm.
Viêm cầu thận kéo dài dẫn đến mạn tính và có thể tiến triển thành suy thận, rất nguy hiểm. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa từ sớm.
Phòng ngừa viêm cầu thận:
Thay đổi chế độ ăn: hạn chế muối, hạn chế nước trong trường hợp cần thiết, hạn chế protein nếu bị viêm cầu thận cấp có suy thận.
Điều trị triệt để các bệnh lý nhiễm khuẩn do liên cầu khuẩn nhóm A, đặc biệt là nhóm đối tượng trẻ em.
Không làm việc quá sức, hạn chế đến nơi ô nhiễm để tránh nhiễm khuẩn.
Ăn uống đa dạng chất dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể.
Tập luyện thể dục thường xuyên để tăng cường hệ miễn dịch chống lại vi khuẩn gây bệnh.
