Ở Việt Nam, tỷ lệ mù lòa ngày càng gia tăng, xuất hiện nhiều bệnh lý về mắt phứctạp, đặc biệt tỷ lệ mắc mới và tồn đọng hàng trăm nghìn ca mỗi năm chưa đượcgiải quyết.
Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về nhân lực của ngành mắt, nhất là ở tuyếnhuyện, vùng cao... cũng đang là một trong những khó khăn trong công tác phòng,chống mù lòa ở Việt Nam.
Trên 30% số người mù lòa không biết có thể chữa trị được
Theo báo cáo của Bệnh viện Mắt Trung ương, tỷ lệ mù lòa ở Việt Nam hiện cònkhá cao, chiếm 0,6% dân số. Số liệu điều tra gần đây nhất cho thấy, hiện cókhoảng 400.000 người mù cả hai mắt, nếu tính mù một mắt, cả nước có tới 2 triệungười, chưa kể hàng năm số người mù mắc mới hàng trăm nghìn người và tỷ lệ mùtồn đọng mỗi năm lên tới 150.000 người.
Nguyên nhân chính gây mù được các nhà chuyên môn chỉ ra: bệnh đục thể thủytinh, chiếm 66,1%; các bệnh đáy mắt, các bệnh nửa phần sau nhãn cầu (chiếm16,6%), bệnh glôcôm (6,5%), tật khúc xạ (2,5%) và bệnh mắt hột (1,7%).
Trong số nguyên nhân gây mù hiện nay có tới trên 80% là có thể phòng và chữađược. Bên cạnh đó, tình trạng tật khúc xạ cận thị, viễn thị, loạn thị ở lứa tuổithanh thiếu niên cũng đang là vấn đề bức xúc của toàn xã hội.
Cả nước ước tínhcó 3 triệu trẻ em dưới 15 tuổi bị mắc các tật khúc xạ cần được chỉnh kính, trongđó 2/3 bị cận thị. Mắc các tật khúc xạ nếu không được phát hiện sớm, điều trịkịp thời sẽ dẫn tới mù lòa. Qua điều tra cho thấy, có tới trên 30% số người mùloà không biết bệnh có thể chữa trị được và chữa ở đâu, gần 1/3 số người mùkhông có tiền để chữa trị.
Hàng năm, các trung tâm nhãn khoa lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Huếđã đào tạo hàng trăm bác sỹ chuyên khoa mắt, hàng trăm điều dưỡng mắt nhưng hầuhết khi ra trường lại ở lại thành phố lớn, không về tuyến tỉnh công tác. Hiệnnay, ở tuyến tỉnh rất thiếu bác sỹ chuyên khoa mắt, phẫu thuật viên có trình độ,tay nghề cao. Tỉnh Kon Tum chỉ có ba bác sỹ chuyên khoa mắt; tỉnh Quảng Nam với1,5 triệu dân cũng chỉ có năm bác sỹ chuyên khoa mắt.
Các tỉnh như Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng hoặc các tỉnh khu vực Tây Nguyênthiếu bác sỹ mắt nghiêm trọng; tình trạng này ở tuyến huyện còn nghiêm trọnghơn. Hiện cả nước có khoảng 690 quận, huyện nhưng chỉ có khoảng hơn 200 quậnhuyện có bác sĩ nhãn khoa, năng lực rất hạn chế, chỉ có thể sơ khám mắt thôngthường. Với đội ngũ cán bộ nhãn khoa mỏng như vậy đã tạo ra “vùng trắng” bác sỹnhãn khoa và những nơi này phòng tuyến mù lòa bị “thủng” trầm trọng; người dân,nhất là những người nghèo khó có thể tiếp cận được vói các dịch vụ nhãn khoa,chăm sóc mắt. Đây chính là nguyên nhân khiến số lượng mù lòa có thể phòng chữađược tồn đọng hàng năm tăng cao, rất khó kiểm soát.
Thanh toán bệnh mắt hột vào năm 2017
Phó giáo sư, tiến sỹ Đỗ Như Hơn, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương cho biếtthời gian qua, ngành Mắt Việt Nam đã “chuyển mình” từ củng cố hệ thống chăm sócmắt trên phạm vi toàn quốc, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, đến lĩnh vực đàotạo cán bộ, ứng dụng các kỹ thuật nhãn khoa tiến tiến trong việc khám, điều trịcác bệnh lý về mắt. Tuy nhiên, các bệnh lý về mắt ngày càng nảy sinh phức tạphơn, đời sống và yêu cầu thực tiễn của người dân cũng có những đòi hỏi cao hơn.
Công tác phòng chống mù lòa là vấn đề của sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi sự quantâm hỗ trợ từ chính quyền các cấp, sự chung tay của cộng đồng xã hội và nhậnthức trong mỗi người dân tham gia trận tuyến này. Ở các vùng sâu, vùng xa, ngườinghèo và người dân khó có thể tiếp cận được với các dịch vụ nhãn khoa, nên đãdẫn đến mù lòa.
Cũng theo ông Đỗ Như Hơn, hiện nay, Bệnh viện Mắt Trung ương là bệnh việnchuyên khoa đầu ngành mắt của cả nước, không chỉ đảm trách công tác chuyên mônthực hiện là tuyến cao nhất của cả nước, mà còn đóng vai trò định hướng, hỗ trợvà thúc đẩy công tác phòng chống mù lòa trong hệ thống chăm sóc mắt cả nước.
Đến nay, đã có 58/63 tỉnh thành phố thành lập Ban chỉ đạo phòng chống mù lòacấp tỉnh; tỷ lệ mù lòa trong cả nước đã giảm nhiều, nhiều người mù đã lấy lạiđược ánh sáng, người dân đã được chăm sóc mắt với chất lượng ngày càng tốt hơn.Hệ thống cơ sở chăm sóc mắt đã được phổ biến cho đến tận tuyến cơ sở, các tuyếnchuyên khoa sâu đã được nâng cấp và cải thiện, đội ngũ cán bộ được đào tạo cóbài bản.
Để thực hiện mục tiêu mà Việt Nam đã cam kết với Tổ chức Y tế Thế giới làgiảm tỷ lệ mù lòa xuống dưới 0,3% vào năm 2020, thời gian tới ngành y tế tiếptục tăng cường kiểm soát những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa; coi trọng kiểmsoát bệnh đục thủy tinh thể gây mù, hàng năm phẫu thuật ít nhất 170.000 ca vàphấn đấu phẫu thuật được 250.000 ca đục thể thủy tinh vào năm 2013; thanh toánbệnh mắt hột vào năm 2017; thiết lập và phát triển mạng lưới chăm sóc mắt trẻ emtại các trung tâm lớn ở các vùng trong cả nước.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng sẽ tăng cường đào tạo cán bộ nhãn khoa, phẫu thuậtviên; tích cực chuyển giao khoa học kỹ thuật cho tuyến dưới; coi trọng và dànhkinh phí để thực hiện công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp chínhquyền, nâng cao kiến thức chăm sóc và bảo vệ mắt trong cộng đồng...
Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, đôi mắt của là bộ phận rất dễ tổnthương và mong manh nên mỗi người phải tự trang bị cho mình những kiến thức cơbản về chăm sóc và bảo vệ mắt trong quá trình lao động hay giữ vệ sinh hàngngày. Việc kiểm tra mắt định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm bệnh và các tật ở mắt đểcó phương pháp điều trị thích hợp, kịp thời. Tránh tình trạng khi bệnh nặng mớiđến các cơ sở y tế thì việc điều trị sẽ hạn chế và có thể dẫn tới mù lòa./.
Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về nhân lực của ngành mắt, nhất là ở tuyếnhuyện, vùng cao... cũng đang là một trong những khó khăn trong công tác phòng,chống mù lòa ở Việt Nam.
Trên 30% số người mù lòa không biết có thể chữa trị được
Theo báo cáo của Bệnh viện Mắt Trung ương, tỷ lệ mù lòa ở Việt Nam hiện cònkhá cao, chiếm 0,6% dân số. Số liệu điều tra gần đây nhất cho thấy, hiện cókhoảng 400.000 người mù cả hai mắt, nếu tính mù một mắt, cả nước có tới 2 triệungười, chưa kể hàng năm số người mù mắc mới hàng trăm nghìn người và tỷ lệ mùtồn đọng mỗi năm lên tới 150.000 người.
Nguyên nhân chính gây mù được các nhà chuyên môn chỉ ra: bệnh đục thể thủytinh, chiếm 66,1%; các bệnh đáy mắt, các bệnh nửa phần sau nhãn cầu (chiếm16,6%), bệnh glôcôm (6,5%), tật khúc xạ (2,5%) và bệnh mắt hột (1,7%).
Trong số nguyên nhân gây mù hiện nay có tới trên 80% là có thể phòng và chữađược. Bên cạnh đó, tình trạng tật khúc xạ cận thị, viễn thị, loạn thị ở lứa tuổithanh thiếu niên cũng đang là vấn đề bức xúc của toàn xã hội.
Cả nước ước tínhcó 3 triệu trẻ em dưới 15 tuổi bị mắc các tật khúc xạ cần được chỉnh kính, trongđó 2/3 bị cận thị. Mắc các tật khúc xạ nếu không được phát hiện sớm, điều trịkịp thời sẽ dẫn tới mù lòa. Qua điều tra cho thấy, có tới trên 30% số người mùloà không biết bệnh có thể chữa trị được và chữa ở đâu, gần 1/3 số người mùkhông có tiền để chữa trị.
Hàng năm, các trung tâm nhãn khoa lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Huếđã đào tạo hàng trăm bác sỹ chuyên khoa mắt, hàng trăm điều dưỡng mắt nhưng hầuhết khi ra trường lại ở lại thành phố lớn, không về tuyến tỉnh công tác. Hiệnnay, ở tuyến tỉnh rất thiếu bác sỹ chuyên khoa mắt, phẫu thuật viên có trình độ,tay nghề cao. Tỉnh Kon Tum chỉ có ba bác sỹ chuyên khoa mắt; tỉnh Quảng Nam với1,5 triệu dân cũng chỉ có năm bác sỹ chuyên khoa mắt.
Các tỉnh như Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng hoặc các tỉnh khu vực Tây Nguyênthiếu bác sỹ mắt nghiêm trọng; tình trạng này ở tuyến huyện còn nghiêm trọnghơn. Hiện cả nước có khoảng 690 quận, huyện nhưng chỉ có khoảng hơn 200 quậnhuyện có bác sĩ nhãn khoa, năng lực rất hạn chế, chỉ có thể sơ khám mắt thôngthường. Với đội ngũ cán bộ nhãn khoa mỏng như vậy đã tạo ra “vùng trắng” bác sỹnhãn khoa và những nơi này phòng tuyến mù lòa bị “thủng” trầm trọng; người dân,nhất là những người nghèo khó có thể tiếp cận được vói các dịch vụ nhãn khoa,chăm sóc mắt. Đây chính là nguyên nhân khiến số lượng mù lòa có thể phòng chữađược tồn đọng hàng năm tăng cao, rất khó kiểm soát.
Thanh toán bệnh mắt hột vào năm 2017
Phó giáo sư, tiến sỹ Đỗ Như Hơn, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương cho biếtthời gian qua, ngành Mắt Việt Nam đã “chuyển mình” từ củng cố hệ thống chăm sócmắt trên phạm vi toàn quốc, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, đến lĩnh vực đàotạo cán bộ, ứng dụng các kỹ thuật nhãn khoa tiến tiến trong việc khám, điều trịcác bệnh lý về mắt. Tuy nhiên, các bệnh lý về mắt ngày càng nảy sinh phức tạphơn, đời sống và yêu cầu thực tiễn của người dân cũng có những đòi hỏi cao hơn.
Công tác phòng chống mù lòa là vấn đề của sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi sự quantâm hỗ trợ từ chính quyền các cấp, sự chung tay của cộng đồng xã hội và nhậnthức trong mỗi người dân tham gia trận tuyến này. Ở các vùng sâu, vùng xa, ngườinghèo và người dân khó có thể tiếp cận được với các dịch vụ nhãn khoa, nên đãdẫn đến mù lòa.
Cũng theo ông Đỗ Như Hơn, hiện nay, Bệnh viện Mắt Trung ương là bệnh việnchuyên khoa đầu ngành mắt của cả nước, không chỉ đảm trách công tác chuyên mônthực hiện là tuyến cao nhất của cả nước, mà còn đóng vai trò định hướng, hỗ trợvà thúc đẩy công tác phòng chống mù lòa trong hệ thống chăm sóc mắt cả nước.
Đến nay, đã có 58/63 tỉnh thành phố thành lập Ban chỉ đạo phòng chống mù lòacấp tỉnh; tỷ lệ mù lòa trong cả nước đã giảm nhiều, nhiều người mù đã lấy lạiđược ánh sáng, người dân đã được chăm sóc mắt với chất lượng ngày càng tốt hơn.Hệ thống cơ sở chăm sóc mắt đã được phổ biến cho đến tận tuyến cơ sở, các tuyếnchuyên khoa sâu đã được nâng cấp và cải thiện, đội ngũ cán bộ được đào tạo cóbài bản.
Để thực hiện mục tiêu mà Việt Nam đã cam kết với Tổ chức Y tế Thế giới làgiảm tỷ lệ mù lòa xuống dưới 0,3% vào năm 2020, thời gian tới ngành y tế tiếptục tăng cường kiểm soát những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa; coi trọng kiểmsoát bệnh đục thủy tinh thể gây mù, hàng năm phẫu thuật ít nhất 170.000 ca vàphấn đấu phẫu thuật được 250.000 ca đục thể thủy tinh vào năm 2013; thanh toánbệnh mắt hột vào năm 2017; thiết lập và phát triển mạng lưới chăm sóc mắt trẻ emtại các trung tâm lớn ở các vùng trong cả nước.
Bên cạnh đó, Việt Nam cũng sẽ tăng cường đào tạo cán bộ nhãn khoa, phẫu thuậtviên; tích cực chuyển giao khoa học kỹ thuật cho tuyến dưới; coi trọng và dànhkinh phí để thực hiện công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của các cấp chínhquyền, nâng cao kiến thức chăm sóc và bảo vệ mắt trong cộng đồng...
Theo khuyến cáo của các chuyên gia y tế, đôi mắt của là bộ phận rất dễ tổnthương và mong manh nên mỗi người phải tự trang bị cho mình những kiến thức cơbản về chăm sóc và bảo vệ mắt trong quá trình lao động hay giữ vệ sinh hàngngày. Việc kiểm tra mắt định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm bệnh và các tật ở mắt đểcó phương pháp điều trị thích hợp, kịp thời. Tránh tình trạng khi bệnh nặng mớiđến các cơ sở y tế thì việc điều trị sẽ hạn chế và có thể dẫn tới mù lòa./.
Thu Phương (TTXVN)
