"Dù ăn bánh kẹo mười phương
Không bằng kẹo lạc bộn đường quê tôi
Trắng phau là phong kẹo dồi
Giòn tan kẹo bột, bồi hồi tình quê
Chè kho ngọt lịm đam mê
Nhớ thịt quay đòn, tìm về Đường Lâm"
Những câu thơ đã giới thiệu tới du khách về những nét ẩm thực truyền thống với nhiều món ăn ngon ở làng cổ Đường Lâm như gà mía, bánh tẻ, kẹo dồi, kẹo lạc và đặc biệt là thịt quay đòn gánh.
Nhắc đến Đường Lâm, mảnh đất hai vua, không thể không nhắc tới món thịt quay đòn. Cũng là thịt quay nhưng người Đường Lâm có cách chế biến độc đáo, mang lại cho món ăn hương vị đặc biệt có một không hai. Thịt quay đòn là món không thể thiếu trong mâm cơm của người Đường Lâm những dịp lễ tết, đãi khách.
Ẩm thực làng cổ Đường Lâm hấp dẫn du khách thập phương
Tương truyền vua Ngô Quyền (939-944) sau khi thắng quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng đã làm món thịt quay đòn gánh để khao quân. Đến nay thịt quay đòn gánh vẫn là món ăn có trên mâm cỗ của người dân nơi đây cũng như thiết đãi bạn bè, du khách đến thăm Đường Lâm.
Thưởng thức món thịt quay đòn của làng cổ Đường Lâm, Hà Nội không chỉ như một món đặc sản quê hương mà còn là một cách đón nhận tình cảm nồng hậu của những người dân nơi đây, qua sự chuẩn bị cầu kỳ của món ăn này.
Món đặc sản thịt quay đòn của làng Đường Lâm không chỉ nổi tiếng về hương vị khác biệt mà còn bởi phương cách chế biến cầu kỳ và độc đáo không kém. Mỗi miếng thịt ba chỉ khoảng 1kg phải mất tới 6 tiếng chế biến mới tạo ra thành phẩm. Bởi vậy, nếu không có nhiều thời gian, du khách có thể đặt trước để có thể được thưởng thức món ăn này.
Tuy nhiên, sẽ thú vị hơn rất nhiều nếu được tham gia vào quá trình chế biến thịt quay đòn, trực tiếp theo dõi từng khâu chuẩn bị cũng là một trải nghiệm vô cùng lý thú.
Chọn được miếng thịt ngon cũng cần được tẩm ướp kỹ càng, khéo léo. Thịt quay cũng được tẩm ướp những gia vị quen thuộc như húng lìu, hạt tiêu, hành tươi, mắm muối...
Thứ làm nên sức hấp dẫn cho thịt quay đòn chính là những chiếc lá ổi. Phần lá ổi non được băm nhỏ, ướp với thịt trong khi phần lá bánh tẻ dùng lót vào miếng thịt trước khi đem đi quay. Hương vị bùi bùi của lá ổi quyện vào miếng thịt khiến hương vị thịt quay đòn trở nên hấp dẫn tới khó quên.
Công đoạn đầu tiên là chọn thịt. Miếng thịt dùng nướng phải là thịt lợn tươi, phần ba chỉ có bì dày, lớp thịt, lớp mỡ đan xen đều nhau đúng như "ba chỉ.”Nhiều người kỹ tính còn đặt sẵn loại thịt ngon lấy từ trong lò mổ để đảm bảo có miếng thịt dày, quay giòn mà vẫn thơm chắc.
Thịt sau khi được tẩm ướp kỹ càng sẽ được cuốn gọn gàng vào một chiếc đòn tre to đã lót lá chuối bên trong. Chiếc đòn tre rất chắc và lớn để đàm bảo khổ thịt ôm trọn một vòng và nhất định không được dùng nguyên liệu nào khác ngoài tre, nếu không sẽ ảnh hưởng tới vị thơm của thành phẩm.
Ban đầu, người đầu bếp kê cao miếng thịt khoảng nửa mét mới tới ngọn lửa khoảng 1 tiếng. Khi miếng thịt tái đi, hạ khoảng 30cm cho miếng thịt gần lửa hơn. Vẫn quay đều miếng thịt, lúc này miếng thịt đã chín màu vàng hấp dẫn. Quay khoảng 90 phút thì hạ thêm khoảng 10cm, dụi bớt lửa đi, trên bếp giờ chỉ còn lửa than hoa đang cháy.
Lúc này, người đầu bếp dùng một chiếc xiên bằng tre đâm lỗ ở bì tới khi nổ lốp đốp là được. Toàn bộ quá trình từ khi đem nướng tới lúc có thành phầm mất khoảng 6 tiếng. Trong suốt thời gian này đều cần phải có thợ đứng bếp. Điều này cho thấy sự cầu kỳ của món ăn đặc sản làng cổ.
Món thịt quay đòn có lớp bì giòn tan, thơm lừng hương ổi. Bên trong lớp vỏ giòn là lớp thịt ngọt mềm, ngậy béo mà ăn bao nhiêu cũng không thấy ngấy. Tới làng cổ Đường Lâm, bên cạnh việc thăm thú làng cảnh hữu tình, du khách đừng quên nếm thử hương vị đậm đà của món thịt quay đòn trứ danh của người dân nơi đây./.
Cách làm thịt quay đòn
Nguyên liệu làm thịt quay đòn
- Thịt ba chỉ
- Đòn tre (đường kính khoảng 4 cm)
- Hành, húng lìu, lá ổi (lá bánh tẻ), lá chuối tươi non
- Gia vị: Tiêu, bột canh, nước mắm, mỳ chính, muối, chanh
- Dưa góp (ăn kèm)
Cách chế biến thịt quay đòn:
- Thịt ba chỉ đem rửa với nước muối cho sạch, sau đó đâm kỹ mặt trong.
- Băm nhuyễn húng lìu, lá ổi rồi trộn với mắm, tiêu, hành, mỳ chính; sau đó quết gia vị lên mặt trong của thịt, ướp trong vòng 15 - 20 phút.
- Quay thịt: Quấn gọn phần thịt đã ướp vào đòn tre có lót lá chuối, dùng lạt tre hoặc dây thép quấn chặt, đem quay trên than.
Ban đầu, bạn kê cao miếng thịt cách than khoảng nửa mét. Sau khi thịt săn lại, hãy chọc bì cho chảy mỡ, giúp bì xốp và giòn. Cần chọc bì thật kỹ, sau đó đem rửa qua với nước muối pha chanh.
Tiếp tục đem quay lần thứ hai. Sau khi quay được 80% (sau khi chọc bì khoảng 2 tiếng), bạn đem đòn thịt hơ sát gần than cho nổ bì, sau đó đem quay om tiếp 2 tiếng cho đến khi không còn nước thịt chảy ra.
- Tách dây quấn thịt nhẹ nhàng, tránh làm bong bì.
Thành phẩm thành công nếu miếng thịt vàng ươm, bên ngoài giòn bì, bên trong thịt mềm, ngọt. Thịt quay đòn được ăn cùng với dưa góp, chấm với muối ớt chanh hoặc xì dầu.
Thời gian để làm ra thành phẩm mất khoảng 6 tiếng đồng hồ, tuy cầu kỳ nhưng độ ngon của nó sẽ khiến bạn cảm thấy rất đáng công./.
